تصحیح نوآیینِ شاهنامه؛ بررسی ویرایشِ فریدون جنیدی

شگفت‌انگیزترین تصحیح شاهنامه در تاریخچۀ متن‌شناسی حماسۀ ملّی ایران، ویرایش شش جلدی (یک جلد پیشگفتار و پنج جلد متن) فریدون جنیدی (تهران، بنیاد نیشابور، 1387) است. در این کار که برخلاف شیوۀ متداول در تصحیح علمی-انتقادیِ متون، به جای توجّه به دست‌نویس‌های شاهنامه و مقابلۀ آن‌ها غالباً از معیارهای فرعی و جانبی برای ویرایش استفاده شده 33779 بیت شاهنامه الحاقی و فقط 16095 بیت، اصلی و سرودۀ خود فردوسی تشخیص داده شده است. لزوم تطبیق ابیات با اندیشه‌های ایران باستان، توجّه به معانی ریشه‌ای واژه‌ها، معنی نداشتن ابیات، تاریخی‌انگاریِ همۀ داستان‌های شاهنامه، استناد به ضبط نادرست بیت‌ها، نادیده گرفتنِ کاربردهای کهن لغات و دستور تاریخی و بی توجّهی به جنبۀ ادبی سخن فردوسی، برخی از اصول و مستندات ویراستار این متن برای برافزوده دانستنِ حدودِ دو سوم ابیات شاهنامه است. پس از مطالعۀ کامل و دقیق همۀ شش دفترِ این ویرایش، با نقل و بررسیِ نمونه‌هایی - در نه بخشِ: پیشگفتار ویرایش، بیت‌های الحاقی، ضبط بیت‌های اصلی ویرایش، توضیح بیت‌های اصلی، قرائت‌ها و املاهای ابیات اصلی، اصلی پنداشتن بیت‌های الحاقی، ابیات فوت شده، چند نکتۀ دیگر، ملاحظات روش‌شناختی و نتیجه‌گیری - نشان داده شده است که ویرایش جدید شاهنامه به رغم سی سال زحمت علاقه‌مندانۀ ویراستار آن، متأسفانه فاقد اعتبار علمی است.